مراقبت آغوشی یک روش مراقبتی طبیعی، آسـان و عاطفی است که در طی آن نوزاد در تماس پوست بـا پوست بر روي سینه والدین بخصوص مادر قـرار مـی گیرد.
معیار های ورود به مراقبــت آغوشی
نوزاد با وزن بیشتر از 1200گرم و حاملگی حداقل 25 هفته که بتواند دماي بدن خـود را حفـظ کند، به طور مکرر تغذیه شود و نیازي به اکسیژن کمکی نداشته باشد بهترین مورد براي این انجام کـار مـی باشد.
مزایای مراقبت آغوشی
1. برقراري ارتباط عاطفی زودتر و بهتر بـین مـادر و نوزاد
2 -تحریک حواس پنج گانه نوزاد
3 -بهتر کردن روند تغذیه با شیر مادر
4 -وزن گیري نوزاد را سریع می کند. (تسـریع وزن گیري نوزاد)
5 -داشتن خواب طولانی تر و عمیق تر نوزاد
6 -آرامش بیشتر و کاهش بیقراري نوزاد
7 -تنظیم ضربان قلب، تنفس و بهتر شدن اکسـیژن رسانی در نوزاد
8 -کمک به تنظیم دماي بدن
9 -افزایش آرامش، اعتماد به نفس و احساس نظـري وضعیت والدین
10-ترخیص زودتر از بیمارستان کـه باعـث کـاهش هزینه و کمترشدن صدمه عاطفی به والدین و کاهش خطر عفونت بیمارستان می گردد.
11 -پیشرفت تکامل مغذي و عصبی و روانی نوزاد نقش موثر پدر در مراقبت آغوشی پدر می تواند علاوه بر حمایت عاطفی از مادر با انجام مراقبت آغوشی در برقراري ارتباط با نـوزاد و مـنظم کردن بر پایه مراقبت آغوشی کمک کند.
آمادگی ھای لازم برای شروع مراقبت آغوشی
1-آماده کردن محیط براي مراقبت آغوشی نورهاي مزاحم و اضافی محیط را حذف کـرده، سـر و صداي محیط را کنترل کرده و کم کنیم.
2-آماده کردن نوزاد براي مراقبت آغوشی از یک پوشک با اندازه مناسب اسـتفاده کـرد و سـر نوزاد با یک کلاه نرم پوشانده شده و از جوراب بـراي گرم نگهداشتن پاها استفاده کنید.
3 -آمادگی مادران براي شروع مراقبت آغوشی تمامی مادران می توانند مراقبت آغوشی انجام دهند ولی قبل از آن باید اطلاعات لازم به آنها داده شود:
حمام روزانه مـادر، خـوب غـذا خوردن، ماسک زدن در صورت سرماخوردگی، خـواب کـافی شب قبل از مراقبت و شستن مرتب دست ها.
هنگام انجام مراقبت آغوشی مادر باید تمامی لبـاس خود را دربیاورد و یک لباس مخصوص بپوشد و نوزاد داخل لباس بین دو سینه گذاشته شود. و از یک پتـو یا ملافه براي پوشاندن نوزاد استفاده شود.
نوزاد باید 15 دقیقه قبل از شـروع مراقبـت توسـط پرستار یا پزشک تحت نظـر باشـد. نـوزادي آمـاده مراقبت است که در مدت 15 دقیقه علائـم حیـاتی و وضعیت ثابت داشته باشد.
پرستار باید نحوه ي مراقبت آغوشی را براي والـدین توضیح دهد و به پرسش هاي والدین در ایـن رابطـه پاسخ دهد.
نحوه انجام مراقبت آغوشی
تماس پوست با پوست شروع شد. براي اولین بار 30-20 دقیقه طول کشیده و یک بار در روز انجام شده و سپس به تدریج 3-1 سـاعت حـداقل 3 بـار در روز انجام شود.
راحت ترین وضعیت براي نوزاد حالت جنینی اسـت و سر روي سینه مادر و به یک طرف چرخانـده شـود و
گردن مستقیم و کمی به سمت عقب قرار گیرد تا راه هوایی نوزاد باز باشد.
امکان تماس چشم با چشم باشد و یک دست مادر در پشت کردن و شانه نوزاد و دست دیگـر زیـر باسـن نوزاد قرار گیرد.
اگر هنگام جابه جا شدن والدین جـاي نـوزاد تغییـر کرد. والـدین مـی تواننـد دوبـاره بـه حالـت اولیـه برگردانند ولی هرگز اندام نـوزاد را بـراي جابجـایی نکشند.
در مراقبت آغوشی از نوزادان دوقلـویی بایـد دقـت شود که هر دو را به طور مساوي در آغوش بگیرند در غیر این صورت ممکن است به یـک نـوزاد بیشـتر از نوزاد دیگر وابسته شوند.
اگر به هر علتی مادر نتوانست این کار و انجام دهـد. سایر اعضاي خانواده پدر، مـادربزرگ و … هـم مـی توانند مراقبت را انجام دهد. در صورت عـرق کـردن نوزاد می توان پوشش نوزاد را کمتر کرده و به پرستار اطلاع داده شود.
اگر وزن نوزاد کم باشـد و بـراي تغذیـه مجبـور بـه استفاده از لوله معده یا سرنگ باشد. باید مراقبـت را متوقف کرده و پس از تغذیه مجدداً شروع کنیم.
مراقبت در منزل تا سن 3 ماهگی می باشد، باید سعی شود نوزاد نارس حداقل یک ساعت در روز مراقبت شود هر چه زمـان و دفعـات بیشـتر باشـد رابطه ي عاطفی بین والدین و نوزاد بیشتر می شـود.
بعـد از حمـام و یـا هنگـامی کـه شیرخوار بی قرار است می توان مراقبت انجام داد.
زمانی که نوزاد به وزن 2500 گرم یا بیشتر برسد و یـا به حدي بزرگ شود که دست و پـا تکـان دهـد و از
مراقبت امتناع کند یا والدین به سـمت سـنگین یـا گرمی بیش از حد و حرکات بـیش از حـد شـیرخوار احساس کنند که براي آنها مشکل است. مـی تـوان مراقبت را پایان داد. البته باید به تدریج انجام شود.
در مدت مراقبت آغوش دماي اتاق باید بـین 27-25 درجه باشد.
انجـام تحریکـات مثبـت در طـی مراقبت آغوشی
ماساژ و لمس نوزاد یک راه براي حل مشکلاتی مثـل بی قراري گریه هاي مداوم و بی خوابی اسـت. والـدین نیز اعتماد به نفس بیشتري پیدا می کننـد و ارتبـاط خوب عاطفی بین آنها برقرار می شود. تماس پوستی از راه ماساژ یکی از روش هاي ارتقاء تکامـل و رشـد مغزي است.
منـــابع: مراقبـــت کـــانگرویی (مراقبت مادرانه آغوشی)
دکتر سوزان لودینگتن- هدسوزان ترجمه دکتر ملیحه کدپور- دکتر شادی نوربخش