دانش NIDCAP
مراقبت تکاملی یگانه نوزادان (متین یا NIDCAP ) دانش و رویکردی است که ۱۰ تا ۱۴ درصد از نوزادانی که در جهان و کشور ما به صورت نارس متولد می شوند را با استفاده از معیارهای علمی و تجربی خود از مواجهه با نواقص جسمانی و عصبی و روحی تا حدود قابل قبولی در امان میدارد . این دانش راهبرد جامعی برای توجه به نیازهای تکاملی و فردی نوزاد و میزان ثبات فیزیولوژیک و روانی او در بخش مراقبت های ویژه نوزادان است .
در این روش تکاملی، پدر و مادر در مراقبت از فرزند خود مشارکت فزاینده و موثری ایفا می کنند . اینجا تمامی توجه، حفاظت از سلامت مغز و نظام عصبی و روانی نوزاد است لذا کاهش نور، کاهش صدا، پوزیشن دهی در هنگام خواب، تغذیه با شیر مادر، مراقبت آغوشی KMC و KFC و کنترل درد نوزاد از جنبه مذکور مورد توجه قرار گرفته و پزشکان و پرستاران بهوسیله آن نوزاد خود را ارزیابی و متناسب با نیاز او پاسخگو خواهند بود .
تماس پوست به پوست ( مراقبت کانگورویی )
مراقبت کانگورویی نوعی از تماس پوست به پوست بین والدین و نوزادشان است که طی آن، کودک پوشک شده روی سینۀ برهنۀ مادر قرار داده میشود. تماس پوست با پوست برای مادر و نوزاد، هر دو مفید است. در این روش از محیط محافظتی و تغذیهگر کیسۀ کانگورو الگو برداری شده است. مراقبت کانگورویی با کمک به ایجاد پیوند عاطفی، به عنوان مکمل مراقبتهای پزشکی عمل میکند. هر چند این روش مراقبتی عمدتاً جهت تکامل نوزادان نارس استفاده میشود ولیکن بهطور حتم میتواند برای نوزاد ترم نیز مفید باشد.
اهمیت مراقبت کانگورویی نوزادان زودرس
وجود دستگاه، مانیتور، سیم و لوله های های زیاد در بخش ان آی سی یو تاثیرات نگران کننده ای بر ذهن والدین خواهد داشت لذا ممکن است آنها هنگام دیدن نوزاد خود در وضعیت مذکور کمی مضطرب شوند. مراقبت کانگورویی کی ام سی باعث میشود آنها احساس نزدیکی بیشتری به کودکشان داشته و خیلی زود به آنها فرصتی واقعی برای شروع ایفای نقش و دریافت حس پدر و مادر بودن داده شود.
در ابتدا ممکن است کمی استرس وجود داشته باشد که مبادا به دلیل کوچک و ظریف بودن نوزاد، به او آسیبی برسد اما جای نگرانی نیست زیرا غیر از اینکه هیچ اتفاق بدی نمیافتد، بلکه این مراقبت اثر شگفت انگیزی بر روند تکاملی وی خواهد داشت. پژوهشها نشان داده است که مراقبت کانگورویی مزایای فیزیکی و روانی زیادی برای والدین و نوزاد دارد. این نوع مراقبت، به ایجاد پیوند عاطفی بین والدین و نوزادشان کمک میکند و دریافت حرارت مستقیم و صدای قلب مادر و پدر در حین این تماس، سطح استرس نوزاد را کاهش و اعصابش را تسکین میدهد. این تمدد اعصاب میتواند به تثبیت تنفس، تنظیم ضربان قلب و سطح اکسیژن بدن وی کمک کند. حضور آرامبخش و آشنای والدین در طول این مراقبت، خواب نوزاد را نیز عمیق و منظم میکند، زیرا خواب عمیق کمک مهمی برای رشد مداوم، بالغ شدن و افزایش وزنگیری مناسب اوست.
مراقبت کانگورویی همچنین مزایایی دیگری برای والدین به همراه دارد. آنان با این مراقبت میتوانند نوزاد را به روشی واقعاً خاصی تسکین دهند. این روش به آنان امکان میدهد مهارتهای خود به عنوان یک مادر یا پدر را افزایش داده و حتی شیردهی را نیز راحتتر و موفقتر اعمال نمایند. همچنین بعد از جلسات متعدد مراقبت کانگورویی، مطمئنا در بغل کردن نوزاد و تأمین نیازهای روزمرهاش احساس راحتی بیشتری خواهند داشت. به علاوه با مشارکت در مراقبت از نوزاد، ممکن است به تدریج در مورد توانایی خود در مراقبت از او ( بعد از مرخص شدن از بیمارستان )، اعتماد به نفس بیشتری داشته و نیز استرسشان کاهش پیدا کند و قدرت مدیریت و کنترل آنها روی شرایط آتی بیشتر شود.
زمان شروع مراقبت کانگورویی از نوزاد زودرس
بهتر است از کارمندان بخش مراقبتهای ویژه دربارۀ سیاست بیمارستان در مورد مراقبت کانگورویی سؤال شود. برخی بیمارستانها مراقت کانگورویی را تا زمانی که وضعیت سلامت نوزاد ثبات پیدا کند به تعویق میاندازند، درحالیکه برخی از آنها از همان زمان تولد آن را شروع میکنند. همچنین برای نوزادان زودرس، معیارهایی از لحاظ پزشکی وجود دارد که تا تأمین نشود، امکان مراقبت کانگورویی وجود ندارد. این معیارها پایداری وضعیت پزشکی نوزاد را مشخص میکند. پزشک این معیارها را با والدین در میان میگذارد و میزان آمادگی نوزاد برای مراقبت کانگورویی را معین می نماید. اگر نوزاد زیر دستگاهها و تجهیزات مختلف مثل مانیتورهای قلبی و تنفسی یا اشباع اکسیژن قرار دارد، پرسنل بخش مراقبتهای ویژه نیز به طور منظم نوزاد را برای ارزیابی علائم استرس یا تغییر در دمای بدنش بررسی خواهند کرد.
همچنین لازم به آگاهی است که مراقبت کانگورویی میتواند در هر زمانی از روز انجام شود و شاید بیمارستان بتواند برنامۀ زندگی والدین و محدودیت های مسئولیتی آنان را در این خصوص در نظر بگیرد. تعداد و طول جلسات نیز میتواند بسته به پاسخ نوزاد متغیر باشد. والدین معمولاً تشویق میشوند که با یک جلسۀ ۶۰ دقیقهای در هر روز شروع و هرچه نوزاد قویتر شود تعداد و طول جلسات مراقبت را افزایش دهند.